Doelsturing opgenomen in het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn

​Uitzicht op flexibiliteit omtrent generieke maatregelen door ‘ingroeipad’

Doelsturing opgenomen in het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn

Het onlangs gepresenteerde Concept 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (2026–2029) markeert een eerste stap in de omslag van middelsturing naar doelsturing op water- en grondwaterkwaliteit. Minister Wiersma (LVVN) legt het concept voor aan de Commissie MER en start de internetconsultatie.  

Wat betekent doelsturing?

Doelsturing houdt in dat telers primair gestuurd worden op meetbare uitkomsten in plaats van vastgestelde maatregelpakketten. Binnen het Actieprogramma Nitraatrichtlijn past men doelsturing toe: bij aantoonbaar goede prestaties krijgen boeren uitzonderingen op generieke maatregelen. Denk aan ruimere stikstofgebruiksruimte en flexibiliteit bij vanggewasregels. Het doelsturingssysteem op grondwaterkwaliteit binnen het 8ste APN betreft een vrijwillig privaat geborgd systeem.

Hoe wordt dit in de praktijk ingevuld?

Onderdeel van de bodemkwaliteitmonitoring is het bepalen van het stikstofoverschot. Dat gebeurt door de KPI stikstofbodemoverschot, dat is een balansberekening van stikstofaanvoer uit meststoffen en stikstofafvoer via de oogst. Als verfijning op deze indicator wil de minister ervaring opdoen met het meten van minerale stikstofgehaltes in bodemmonsters van verschillende dieptes, na de oogst. De werkwijze staat beschreven in een meetprotocol. Dit is een verfijning van de stikstofindicatoren zoals in de kernset gekozen. Op uitspoelingsgevoelige gronden als zand en löss is zo’n meting nodig voor grotere betrouwbaarheid, omdat er veel van afhangt. Het vormt de basis voor toetsing en uitzonderingen. WUR voert daarnaast een ex‑ante effectanalyse uit om effecten op waterkwaliteit, economie en inpasbaarheid te beoordelen. Deze doorrekeningen leveren in juli input voor het MER-advies en de consultatie.

Ingroeipad naar resultaatverantwoordelijkheid

Het 8e programma omvat dus een ‘ingroeipad’ naar doelsturing, daarnaast blijven generieke maatregelen, die hoofdzakelijk een voortzetting zijn van het 7e actieplan, van kracht. Pas in het 9e programma (vanaf 2030) dient doelsturing het hoofdbeleid te vormen. Tot die tijd wordt tegelijkertijd gewerkt aan KPI-systemen, datakoppelingen en registratieprincipes.

‍