Ophef rond kringloopwijzer

Er is ophef over de Kringloopwijzer die in commerciële handen zou zijn gevallen, zoals Boerenbusiness schreef: https://www.boerenbusiness.nl/artikel/10907399/weging-kringloopwijzer-in-commerci-le-handen 

Boerendata heeft waarde

Het belang van boerendata wordt steeds meer onderkend. Dat Boerenbusiness goed volgt wat er met die data gebeurt en wie aan welke touwtjes trekt is positief. Terecht zijn er een aantal boze reacties op melkveehoudersfora en X te lezen: een wegingsinstrument dat met publiek geld is ontwikkeld moet niet dienen als cash cow voor een bedrijf, en dan nog een buitenlands bedrijf ook. Gelukkig is dat ook niet aan de hand, het artikel is wat tendentieus. Maar dat boerendata in handen van boeren zelf moet blijven en dat rekenregels transparant en onafhankelijk tot stand komen, staat buiten kijf. 

Voederbedrijven betalen voor LCA-berekening

Het blijkt te gaan om een specifieke soort input voor berekeningen in de Kringloopwijzer namelijk de CO2-impact van enkele specifieke voedermiddelen. Voerbedrijven laten, verplicht door Europese wetgeving, per product gedetailleerde koolstofvoetafdruk berekenen. Deze complexe ‘levenscyclusberekeningen’ (LCA’s) voor de verschillende producten besteden ze uit aan een commercieel buro (in dit geval Blonk milieuadvies), en dat buro is nu overgenomen door een ander bedrijf (Merieux Nutrisciences).  

Deze LCA’s kunnen dubbel dienst doen als emissiecoëfficiënten voor de berekening van de milieuprestaties in de KLW. Ze worden aangeleverd aan KLW door het bedrijf dat het product levert aan de melkveehouder (diervoeder- en kunstmestindustrie,energie etc.). Enkele van de emissiecoëfficiënten voor de berekening van de broeikasgassen komen van Blonk en worden sinds KLW-versie 2022 niet meer afgedrukt in het rekenregelrapport, omdat ze achter een betaalmuur zitten. ZuivelNL vindt dit een ongewenste situatie. De Kringloopwijzer zèlf, de boerendata, de rekenregels, dat alles is nog in gezamenlijk beheerde, Nederlandse handen en transparant. 

Kringloopwijzer: transparante maatlat 

De Kringloopwijzer is ontwikkeld met publiek geld met als doel om objectief inzicht te geven in een serie duurzaamheidskenmerken van melkveebedrijven. De rekenregels van deze tool zijn wetenschappelijk onderbouwd door WUR en de ontwikkeling ervan wordt gefinancierd door het ministerie van LNV en ZuivelNL. Het beheer van de Centrale Database met invoergegevens en berekende uitkomsten van de KringloopWijzer ligt bij ZuivelNL. Ieder jaar publiceert WUR de rekenregels open en transparant. (Voor de rekenregels van de KringloopWijzer 2023 zie: https://edepot.wur.nl/643089).

Duurzaamheidsmonitoring geen hype, kans voor melkveehouderij 

Uit alles blijkt: monitoring van duurzaamheid gaat niet meer weg. Voor grote bedrijven is het al verplicht, en boerenbedrijven doen er goed aan het ook in beeld te brengen: bedrijfsspecifieke monitoring. Alleen wanneer de boer zijn prestaties onderbouwd in beeld kan brengen, kan hij aanspraak maken op een eerlijk aandeel in de mogelijke voordelen. 

De CO2-voetafdruk alléén zegt weinig over integrale duurzaamheid, dus zullen meer aspecten in beeld gebracht worden. Het BoerenKPI-raamwerk is een heel eind gevorderd om dat integrale beeld te kunnen leveren. Natuurlijk alleen met goedkeuring en medewerking van de boer voor de juiste inputgegevens. Voor de melkveehouderij ligt er een mooie kans; dankzij de kringloopwijzer zijn er standaarden ontwikkeld die nu een voorsprong geven. De overname van Blonk is een signaal om samen scherp te blijven over de spelregels rondom deze publiek-private samenwerking en het sturen en belonen op basis van data, rekenregels en prestaties. 

KPI-raamwerk: governance wordt in 2024 besproken 

Met standaarden voor monitoring introduceren we een universele taal die het mogelijk maakt om eenduidig te communiceren over de duurzaamheidsprestaties van een boerenbedrijf. Dit is handig voor boeren onderling en hun adviseurs, maar ook richting de overheid, markt en samenleving. Verwerkende bedrijven en overheden kunnen de KPI-duurzaamheidsprestaties van de boer (op voorwaarde dat die is vrijgegeven door de boer)  laten meetellen in hun eigen duurzaamheidsrapportages. 

De governance van het KPI-raamwerk is dit jaar, 2024, onderwerp van gesprek tussen LNV, boerenorganisaties, industrie en overheden. De precieze spelregels worden dus komend jaar afgesproken, maar duidelijk is de wens voor een transparant en gezamenlijk beheerd systeem, juist om mogelijk te maken dat er verschillende toepassingen komen.