Stikstofplan van lagere overheden en boerenorganisaties geven doelsturing met KPI's een zet in de rug

​‘Bouwsteen emissiereductie landbouw’ wil een bedrijfsspecifieke norm voor stikstof

Stikstofplan van lagere overheden en boerenorganisaties geven doelsturing met KPI's een zet in de rug 

Op 9 juli 2025 hebben provincies, gemeenten en waterschappen samen met  boerenorganisaties LTO en NAJK een ‘bouwsteen emissiereductie landbouw’ gepresenteerd. Het plan is bedoeld als volgende stap na het ‘startpakket’ van het kabinet. Door deze aanpak ontstaat meer ruimte voor vergunningverlening in bouw, infrastructuur, woningbouw, de energietransitie en verduurzaming van de landbouw. 

Net als in het startpakket gaat het over emissie en niet langer depositie van stikstof, nieuw is dat gedwongen uitkoop niet langer uitgesloten wordt. Het plan stelt dat de landbouw haar stikstofemissies met 42-46 % moet terugdringen voor 2035. Er zijn tussendoelen voor 2030. 

Reductie halen door bedrijfsnorm 

Het plan ondersteunt doelsturing en spreekt van reductiedoelen op sectorniveau én per bedrijf. Het plan hamert op duidelijkheid en handelingsperspectief voor de boer: “Vooral is een duidelijk, meerjarig en bedrijfseconomisch perspectief nodig waarbij ondernemers zelf kunnen sturen op (reductie van) hun emissies.” De bedrijfsnormen worden slechts summier uitgewerkt, dit is wat het document erover zegt:

“Wij stellen voor om een emissienorm per sector en per bedrijf (nader in te vullen: per bedrijf als geheel inclusief grond, per fosfaatrecht, per hectare, per dier) op te stellen, zodat sectoren en bedrijven langjarig weten waar zij aan toe zijn en uiteindelijk op worden afgerekend. Door het stellen van een norm, in plaats van het opleggen van een reductiepercentage, worden koplopers die al veel hebben geïnvesteerd in emissiereductie beloond. Eisen aan de emissienorm zijn dat er handelingsperspectief is om deze norm te halen, de norm goed te monitoren is, de norm tussendoelen bevat en de norm per ultimo in 2035 afrekenbaar en handhaafbaar zal zijn. Uitgewerkt wordt dat voor monitoring noodzakelijke gegevens op tijd beschikbaar komen. Op basis van een geborgd tussendoel in 2030 kunnen bevoegde overheden vroegtijdig opmerken en bedrijven vroegtijdig bijsturen als het halen van het tussendoel en de norm in 2035 in het gedrang komt, teneinde de ultieme remedie van sanctionering te voorkomen.” 

Impuls voor doelsturing

Dat lagere overheden en boeren zich eensgezind achter doelsturing op basis van bedrijfsnormen scharen, is een belangrijke impuls voor BoerenKPI. Programma’s en regelingen waar boeren vrijwillig hun duurzame prestaties laten zien, met als doel die te verbeteren, in ruil voor een financiële vergoeding, zijn in bijna alle Provincies actief of in voorbereiding. De universele berekening van duurzaamheidskengetallen per bedrijf staat beschreven in de KPI-kernset. Ook voor stikstof en ammoniak zijn bruikbare indicatoren uitgewerkt.